هواپیمای جاسوسی SR-71، پرنده سیاه

در اوایل دهه شصت میلادی، یعنی همان زمانی که کارائی ضعیف هواپیمای U-2 بر همگان آشکار گردید، ایالات متحده آمریکا تصمیم به جایگزین سازی هواپیمایی کاراتر، قدرتمند تر و با قابلیت های بالاتر به جای هواپیمای U-2 گرفت. نتیجه تمام تحقیقات و بازنگری ها، هواپیمایی موسوم به SR-71 و در حقیقت همان پرنده سیاه محصول شرکت لاکهید شد که به راستی در آن سال ها می توان آن را هواپیمایی «جلوتر از زمان» نامید. هواپیمای لاکهید مارتین اس آر-71  که لقب آن بلک برد یا پرنده سیاه است، ترسناک ترین و مخوف ترین هواپیمایی است که تا کنون به دست بشر ساخته شده است. این هواپیمای جاسوسی، یکی که از سریع ترین هواپیماهای در حال خدمت جهان نیز می باشد، در ابتدا از آن به نام یا کد YF-12A یاد می شد. این هواپیما از دو موتور پرات اند ویتنی J-58 توربوجت به قدرت حدود 14.740 کیلوگرم برای پرواز بهره می برد. این هواپیما محصول سال شصت و چهار میلادی و با طراحی سر مهندس شرکت لاکهید، یعنی کلی جانسون است. طول بال های آن به 17 متر و طول خود هواپیما به 32 متر می رسد. این هواپیما در صورت تسلیح کامل می تواند 77 تن وزن در هنگام برخاست خود از زمین داشته باشد که اندازه قابل توجهی است.حداکثر سرعت آن به 3,200 کیلومتر بر ساعت رسیده و سقف پروازی آن 80,000 پا یا 25 کیلومتر می باشد. حداکثر برد این هواپیما 4,800 کیلومتر است و بالهای آن تماماً از تیتانیوم مقاوم در برابر حرارت ساخته شده است. کلاً تعداد تولیدشده از هواپیمای بلک برد به حداکثر 35 فروند می رسد.

ورود هندوستان به صنعت هوانوردی با جنگنده**Tejas(تجاس)**

ورود هندوستان به صنعت هوانوردی با جنگندهTejas ترجمه:مهندس سید هادی امامی کشور هندوستان کار ساخت جنگنده تهاجمی سبک خود موسوم به LCAیاLight Combat Aircraftرا از سال 1983آغاز کرد که با اولین پرواز رسمی در 4جولای 2001،برنامه ورود به خدمت آن برای سال2010در نظر گرفته شد.صنایع هواپیما سازی هندوستان(HAL)و آژانس توسعه هوانوردی این کشور(ADA)به عنوان مشارکت کننندگان اصلی،طراحی وساخت این هواپیما را بر عهده گرفتند.در سال2003برای این جنگنده نامTejasبه معنای تشعشع و پرتو بر گزیده و اعلام گردیداین پرنده به عنوان یک جنکنده تهاجمی و چند منظوره سبک و ارزان قیمت،جایگزین ناوگان قدیمی MIG 21خواهد شد. انتخاب بال دلتا(مثلثی شکل)،سیستم پرواز با سیم،اویونیک توسعه یافته،استفاده گسترده از مواد سبک کامپوزیتی،نمایشگر های دیجیتالی چند منظوره در کابین،رادار چند حالته،سامانه تصویر سازی زیر سرخ نگاه به جلو(FLIR)،سیستم های ناو بری اینرسیایی و سی ستم های ارتباطی مقاوم در برابر پارازیت از قسمت های اصلی و ویژگی های این جنگنده محسوب می شوند. تاخیر های زیاد در برنامه ساخت تجاس،باعث شد تکمیل آن یک دهه دیگر به عقب بیافتد.اولین بار در سال1990مشکلات ناشی از نبود تکنولوژی ساخت برخی قسمت های حساس هواپیما،باعث شد هندی ها برای به دست آوردن و تثبیت تکنولوژی های اولیه ساخت،شروع به ساخت دو جنگنده ساده تر و در واقع تثبیت توانایی این کشورکردند.(رویه ای که نیروی هوایی کشورمان نیز با تولید جنگنده های آذرخش و صاعقه به جهت تثبیت تکنولوژی ساخت یک جنگنه بومی پیشرفته در کلاس F-18انجام داده است.)نخستین نمونه این هواپیما در سال 1995رونمایی شد ولی اندکی نگذشت که به دلیل مشکلات ناشی از سیستم های کنترل پرواز و استفاده نا مطلوب از مواد کامپوزیتی در بدنه،زمین گیر شد.مشکل بعدی در سال 1998رخ داد یعنی زمانی که آزمایش های هسته ای هند،ایالات متحده را وادار کرد تا مجازاتی را علیه هندوستان وضع کند و این چنین شد که موتور های جنرال الکتریک توربوفن F-404انتخابی برای تجاس به هند صادر نشدند و شرکت لاکهید مارتین نیز در همکاری در سیستم کنترل پرواز این هواپیما منع گردید.این تنبیه ها سبب شد هندی ها برای دستیابی به فناوری های مورد نیاز و بومی سازی آن ها سرمایه گذاری های زیادی کنند که در نهایت تلاش مهندسان این کشور به ساخت موتور داخلی kaveriانجامید. اولین نمونه از سری جنگنده های اثبات گر فناوری هند یاTD-1در سال 2001به پرواز در آمد و مدل بعدی آن TD-2و نمونه های دیگر نظیر PV-1/2/3نیز پس از آن آزمایش گردیدند.قرار است مراحل آزمایش تسلیحات جنگنده های تجاس نیز چندین بار انجام پذیرد اما به نظر نمی رسد این جنگنده ی هندی بتواند تا سال2012رسما عملیاتی شود.انواع مدل های تجاس عبارتند از: LCA-TD-1: اولین پیش نمونه تولیدی با موتور جنرال الکتریکF404-F2J3 LCA-TD-2: دومین پیش نمونه اثبات گر فناوری LCA-PV-1&PV-2: اولین مدل های تک سر نشین LCA-PV-3: نمونه شبیه به مدل اصلی با قابلیت سوخت گیری هوا به هوا LCA-PV-4: نوع دریا پایه تک سر نشین LCA-PV-5:پیش نمونه دو سرنشین و آموزشی Tejas:مدل اصلی ساخته شده برای نیروی هوایی هند NavyModel:مدل دریایی با بهینه سازی هایی مثل تقویت ارابه فرود و طراحی مجدد بدنه برای انطباق با ناو هواپیما بر MCA:طرح ابتدایی ساخت جنگنده میان وزن با قابلیت های پنهان کاری و دارای موتور مجهز به تغییر دهنده های بردار رانش مشخصات اصلی تعداد خدمه                                                                    یک نفر                                  قیمت پایه           21میلیون دلار                                                                                                 طول    13/20                                                                                                            دهانه بال        8/20                                                                                                             ارتفاع   4/40                                            مساحت بال                                                    38/4متر مربع                                        وزن خالی           5500کیلو گرم                                                                                                 وزن عادی           8500کیلو گرم                                                                                                 بیشترین وزن هنگام بر خاست 12500کیلو گرم                                                                                               وزن سوخت 3000لیتر(داخلی)4000لیتر(خارجی)                                                               بیشترین وزن تسلیحات هنگام بارگذاری 4000کیلوگرم                                                                                                  تعداد پیشرانه   یک دستگاه F404-F2J3ساخت جنرال الکتریک با کشش80/50کیلو نیوتن یک دستگاهF404-IN20ساخت جنرال الکتریک(نمونه اولیه)با کشش83/18کیلو نیوتن                                                                    یک دستگاهGTRE GTX-35VSساخت کواری هند(مدل اصلی)با کشش89/86کیلو نیوتن                                                        بالاترین سرعت 1/8ماخ در ارتفاع11کیلو متری                                                                                             سقف پرواز      15250متر                                                                                                                   برد      850کیلومتر                                                                                                                میزان اوج گیری نامعلوم                                                                                                          آستانه محدودیت شتاب جی    -3/5تا+9                                                                                                                   تسلیحات                                                                                                                            یک قبضه مسلسل23 میلیمتریGSH23دارای220تیر فشنگ دارای 8مقر خارجی برای نصب انواع جنگ افزار شامل: موشک های هوا به هوایBVRAAM R-77/AA،R-73/AA Archer،Adder موسک های هوا به زمین بیش از 2 موشک کروز یا موشک ضد کشتی انواع بمب های هدایت لیزری،سقوط آزاد،سنگر شکن

خروج اضطراری خلبانان جنگنده از کابین

خروج اضطراری خلبانان جنگنده از کابین نوشته:سید حسین مشکین،عضو هیئت علمی دانشگاه کنترل عملی شتاب زیاد هواپیمای جنگنده جهت کاستن دقیق و مطلوب آن با نظم و ترتیب خاصی در قلب سیستم فرار چنین هواپیماهایی نهفته است.در گذشته که سرعت های پرواز کم بود،خلبان جنگنده،کابین را باز می کرد و به راحتی بالا می پرید تا از صندلی خود جدا شده و سازه هواپیما را ترک کند،آنگاه با کشیدن طناب چترش موجب باز شدن آن می گردید اما در سرعت های بالاتر از 320کیلو متر در ساعت هیچ تضمینی جهت خروج سالم خلبان از کابین وجود ندارد.در واقع این کار امکان پذیر نیست زیرا خلبان جنگنده ای که می خواهد از کابین خارج شود،قدرت ونیروی کافی در برابر چنگال باد جهت بالا رفتن و خروج از کابین و سازه هواپیما را ندارد.به علاوه نمی توان چتر به صورت کامل در ارتفاع کمتر از 91تا122متر باز کرد،چون زمان کافی برای باز شدن کامل آن وجود نداشته و خلبان به زمین برخورد می کند. امروزه به برکت پیشرفت تکنولوژی های هوا فضا،سیستم های فرار خلبان هواپیما ها جنگنده به طور کامل و موفقیت آمیزی به صورت خودکار عمل کرده و خلبانان می توانند از آن در سرعت های بسیار زیاد و چند برابر صوت در ارتفاعات خیلی بالا و حتی در سرحت صفر یا زمان دویدن هواپیما روی باند،بهره مند شوند.تنها عملی که خلبان با دست انجام می دهد،کشیدن دستگیره تعبیه شده روی صندلی است.در هواپیما های پیشرفته امروزی حتی باز شدن چتر هم به شکل خودکار است و چتر در ارتفاع معینی که ارتفاع ایمن نام دارد،خود به خود باز شده و خلبان را فرود می آورد. شیشه ی بالای سر خلبان موسوم به کانپی،روی ریل ویژه ای عقب رفته یا کنده می شود تا مسیر،جهت پرتاب صندلی به طرف بالا باز شود،سپس با انفجار نوعی خرج یا مواد منفجره،صندلی خلبان روی ریل های هدایت کننده متصل به سازه هواپیما،به طرف بالا می رود.در ادامه یک موتور موشکی مخصوص روشن شده تا نیروی کشش/رانش پیش آهنگ یا اولیه را حفظ کند و سرعت بالا رفتن صندلی را افزایش دهد.این ازدیاد سرعت،فرار از مقر ثابت خلبان یا همان داخل کابین را امکان پذیر می سازد. پس از تاخیری مختصر،توازن صندلی به وسیله ی چتر کوچکی که برای پایداری و کاهش سرعت نصب شده،برقرار می شود تا در واقع با این کار،خلبان از روی صندلی و دریچه مسیر حرکت آن خارج گردد.در مرحله بهد کمربند های نگه دارنده خلبان به صندلی آزاد و صندلی جدا شده و خلبان را ترک می کند تا  هوانورد با چتر کاملا باز شده فرود آرام،ایمن و سالمی را تجربه کند. هر مرحله از فرار را که فرود را نیز در بر می گیرد،مستلزم افزایش یا کاهش شتاب است اما بزرگ ترین نیروی وارده در1/0ثانیه اول اعمال می شود یعنی زمانی که صندلی به سرعت عمودی حدود4/24متر بر ثانیه می رسد.اگر چه یک خلبان آماده و با تجربه هواپیمای جنگنده می تواند شتاب 25 جی(25برابر وزن خود)را حول محور چرخش در شرایط خاص نیز تحمل کند،ولی نیروی پرتاب تقریبا در محدوده مجاز تحمل انسان است.با این وجود کمر و پشت دردی کوتاه مدت و ناپایدار تقریبا اجتناب نا پذیر و بخش جدا نشدنی پرتاب با صندلی پرتاب شوند هواپیمای جنگنده است.از سوی دیگر جدی به حساب می آیند اما در برخی از موارد حاد،خلبان در مدتی کوتاه و در شرایط وخیم برای همیشه از پرواز معاف می شوند! نیرو های ضربه ای حاصل از باز شدن چتر معمولا کمتر از20جی و در حدی است که بدن،بدون تجهیزات و پشتیبانی می تواند تحمل کند،با این وجود هنکام پرتاب در سرعت های بسیار زیاد،باید تاخیر ایجاد شود تا کاهش ناگهانی شتاب و سرعت سیستم،موجب کنده شدن چتر صندلی و چتر خلبان نگردد.بنابرین نوعی وسیله حساس به نیروی جی(وزن وسنگینی خلبان)،باعث عقب افتادن سلسله مراتب تقدم و تاخر عملکرد سیستم می گردد تا زمانی که بیشتر نیروی سوق دهنده به جلو از دست برود.نیروی باز شدن چتر در ارتفاعات بسیار بالا،بیش از حد معمول است و تا زمانی که صندلی به وسیله چتر کوچکش،متعادل نگشته نباید به کمتر از 3هزار متری نزول کرده و چتر خلبان باز شود.چنین تدبیری اطمینان می دهد که خلبان تا ارتفاع لازم پایین آمده تا به صورت ایمن،سالم وبی خطر بتواند بدون به کار گیری مکانیزم اکسیژن همراه،از هوا تنفس کند.   اجکت خلبان جنگنده F-16در آخرین ثانیه های سقوط در سال2003

زنگ تفریح-رانش جتی

رانش جتی روشی است برای به حرکت در آوردن یک شئ(معمولا هواپیما)که با استفاده از نیروی جریان سریعی از گازهای داغ انجام می گیرد.موتور مورد استفاده در این روش،توربین گازی نام دارد و مخترع آن دانشمندی به نام فرانک ویتل است.یک پروانه بزرگ ،با چرخش خود،هوا را از قسمت جلوی موتور به درون می کشد.درون موتور،پروانه دیگری قرار دارد که هوا را فشرده می کند و به داخل محفظه احتراق می راند.سپس سوخت به درون این محفظه پاشیده می شود و همراه هوا می سوزد.مخلوط سوخت و هوا می سوزد و منبسط می شود و راه خود را از درون پروانه محرک(عقب)می گشاید و سپس از لوله انتهایی خارج می شود.پروانه عقب به کمپرسور متصل است و آن را به چرخش در می آورد.آن چه شرح داده شد،اساس کار توربین گازی یا موتور جت است . توربین های گازی انواع دیگری نیز دارند.در موتور توربوفن(توربینی-پروانه ای)،جت یا جریان گازهای داغ ،پروانه ای را به چرخش درمی آورد که حجم عظیمی از هوا را به عقب موتور می راند.در موتور توربو پراپ،جریان گاز،توربینی را می چرخاند که به یک پروانه یا ملخ متصل می شود.موتور توربوشفت نیز از جریان گاز برای به چرخش در آوردن توربینی استفاده می کند که به یک محور متصل است.این محور نیز به نوبه خود تیغه ها یا ملخ های روتور هلیکوپتر را به چرخش در میآورد.

جنگنده ی اسکای هاوک(A-4)

اسکای هاوک((A-4 جنگنده ای چالاک با قابلیت مانور خوب ترجمه و نوشته:مهندس سید هادی امامی از:نوآور هواپیمای اسکای هاوک به عنوان یک جنگنده بمب افکن تهاجمی سبک وزن و یک نفره،سال ها با موفقیت در خدمت نیروی دریایی و تفنگداران ایالات متحده همچنین نیرو های هوایی نیوزلند،مالزی،اندونزی،سنگاپور،کویت،آرژانتین و نیروی دریایی استرالیا بوده است.اوایل دهه50میلادی که هواپیماهای جت پا به عرصه گذاشتند،نیروی دریایی ایالات متحده برای جایگزینی A1 Skyraiderبه  هواپیمایی جدید با موتور جت نیاز داشت که باید از کمترین وزن،پیچیدگی و اندازه برخوردار بود،بنابرین شرکتDouglas Aircraft Corporation(سپس مک دانل داگلاس و بهد ها بویینگ)ماموریت ساخت این هواپیما را بر عهده گرفت،اما حاصل کار تنها نیمی از مشخصات دخواستی نیروی دریایی را داشت و چون نمی توانست این ماموریت را به خوبی ایفا کند،عاملی برای طراحی مدل های جدید اسکای هاوک شد. این جنگنده کوچک قادر است موشک های هوا به سطح بولپاپ،وال ای و گابریل را حمل کند و البته با کمی تغییر می توان موشک های سایندویندر را نیز روی این جنگنده نصب کرد،همچنین راکت انداز،تسلیحات متعارف و حتی بمب اتم هم سایر تسلیحات این هواپیمای سبک به حساب می آیند. با امضای قرارداد نیروی دریایی ایالات متحده در12ژوئن1952،اولین مدل از A-4 ها در 22ژوئن 1954 به پرواز درآمده و در سال 1956به تدریج وارد نیروی دریایی و گردان تفنگداران نیروی دریایی شد.تولیدA-4تا سال1979ادامه یافت و2960فروند از آن ساخته شد که شامل 555فروند گونه دو نفره بود.نیروی دریایی ایالات متحده این جنگنده کوچک را در سال 1967از گردان های هوایی جمع آوری و در سال 1975به طور محدود از رده عملیاتی خارج کرد-ادامه دارد..........

زنگ تفریح-عدد ماخ

زنگ تفریح عدد ماخ عدد ماخ مقیاسی است برای اندازه گیری تندی که به وسیله ارنست ماخ پیشنهاد و ارایه شد.اگر تندی یک هواپیما را بر تندی صوت تقسیم کنیم،عدد ماخ به دست خواهد آمد .تندی زیر یک ماخ را (مادون صوت)می نامند؛اما اگر تندی بالا ی 1 ماخ باشد،(مافوق صوت)نامیده می شود.تندی های بالای 5 ماخ را (هیپرسونیک)می نامند.وقتی تندی یا سرعت هواپیما از یک ماخ فراتر می رود،اصطلاحا می گوییم دیوار صوتی شکسته شد.تمام هواپیماهای مسافربری غیر از کنکورد مادون صوتی هستند.کنکورد هواپیمای مافوق صوتی است که تندی آن به دو ماخ (دو برابر تندی صوت)می رسد. نمونه سرعت هواپیما ها در فاصله ی سال های 1240تا1990 اسپیت فایر                                                  563کیلو متر بر ساعت          0.53ماخ                       مسر اشمیت                                                      885                                0.83ماخ                        بلxs-1 107 1.02ماخ                                                                                                کنکورد  2494   2.03ماخ                                                                                    بلک برد               3529        3.3ماخ

Head-Up Display:سامانه نمایشگر سر بالا در هواپیما های جنگنده

از :سید حسن مشکین (مجله نوآور) نخستین پایه های تکنولوژی عرشه پرواز هواپیما های جنگنده که دگرگونی کاملی را به وجود آورد،در سال1962یعنی 50 سال پیش بنیان گذاسته شدند.یکی از تغییرات عمده این بود که آلات دقیقی مانند هدایت کننده افق یا نشان دهنده وضعیت افقی به صورت ترکیبی بزرگ روی نمایشگر ظاهر گردید. تحول بزرگ تر دیگری که رخ داد به تصویر کشیدن وضعیت جلوی هواپیمای جنگنده بود و این که اطراف آن چه می گذرد که به صورت طرح نقشه تصویری ،تصویر راداری،تصاویر تلویزیونی،حتی مناظری از زمین مقابل و اطلاعات عددی و حروفی را روی یک مانیتور یا نمایشگر به خلبان جنگنده نشان می دهد.همه هواپیماهای جنگنده پیشرفته،حداقل به یکی از نمایشگرهای رایانه ای که چگونگی محیط جلو و خارج هواپیما را نشان می دهد مجهز شده اند که ممکن است در پایین یا بالا باشند.فایده بالا بودن این است که خلبان جنگنده سرش بالاست و احتمال از دست دادن ارتفاع وجود ندارد.در هواپیماهای جنگنده شکاری بسیار مدرن،شیشه ی جلوی کابین نقش کامپیوتر را دارد و همه ی اطلاعات پروازی روی آن منعکس می گردد،از جمله آلات دقیق که مهم ترین آن ارتفاع سنج است.گفتنی این که چنانچه این مانیتور یا نمایشگر در پایین باشد Head-Down Display(نمایشگر سر پایین)و اگر بالا باشدHead-Up Display(نمایشگر سر بالا)خوانده می شود.سیستم های هد آپ دیسپلی در جنگنده های امروزی و حتی آینده ،آنقدر پیچیده است که بدون هیچ گونه تداخل الکترونیکی تصاویر جلوی هواپیما را نمایش داده و هدف ها را مشخص می کند و در واقع شیشه جلوی کابین خلبان نقش یک مانیتور پیشرفته را ایفا می کند.حتی روی شیشه جلوی کابین خلبان جنگنده جهت شلیک موشک های هوا به هوا یا موشک های هوا به زمین ،علایم و نشانه های رمزی واطلاعات عددی و حروفی جهت ناوبری و هدایت هواپیما و در نمایشگر های بسیار پیشرفته تصاویری از پادگان ها،مهمات،تجهیزات زرهی و توپخانه دشمن،پایگاه های هوایی و تعداد هواپیما های جنگنده روی زمین آن را به خلبان نشان می دهد و مشخص می کند از چه مهماتی برای نابود کردن آنها استفاده کند. نمایشگر های سربالا قادرند اطلاعات پروازی مانند سرعت هواپیما،ارتفاع،خط افق،مسیر پرواز،کج شدن هواپیما و گردش و حتی سر خوردن به طرف بالا یا پایین را به خلبان نشان دهند.همچنین کمک می کنند تا او در هر فرودگاهی که مایل است به صورت کور و به راحتی فرود آید البته با نمایش مشخصات فرودگاه. در دهه 1970سیستمHead-UP Displayبه دنیای هواپیمای تجارتی و صنایع وابسته آن نیز معرفی گردید که تا چند سال پیش هواپیمای امبرایر 90و بویینگ 737جدید(سری های 600،700،800و900)اولین و تنها هواپیمای مسافر بری بودند که هد آپ دیسپلی مدرن و پیشرفته را در هواپیماهای خود به کار گرفتند. در آخرین کلام باید گفت اگر چه در حال حاضر تکنولوژی سیستمHEAD-Up Displayامری عادی و عمومی است اما به تازگی هواپیما های ایرباس 320،330،340و380وخانواده آنها مجوز و گواهینامه استفاده از این سیستم به صورت پیشرفته و مدرن را دریافت داسته اند.

ناو هواپیما بر

به نقل ازویکی پدیا

تاریخچه شرکت میگ

به تقل از هوانورد

عملیات کمان99

به نقل از هوانورد